UV-VIS SPECTROPHOTOMETER

طیف‌سنجی UV-VIS (فرابنفش-مرئی) یا اسپکتروفوتومتری بررسی برهمکنش نور فرابنفش و مرئی با ماده در سطوح الکترونی است. این بررسی در ناحیه ۱۸۰ نانومتر تا ۷۸۰ نانومتر طیف الکترومغناطیس انجام شده و برای آنالیز کمی و کیفی و همچنین تعیین رفتار نوری ترکیبات شیمیایی، شناسایی گونه‌های مختلف و اندازه‌گیری مقدار آنالیت‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقتی یک ترکیب شیمیایی نور را جذب می‌کند، برخی از فرآیندهای برانگیختگی و بازگشت به حالت اولیه در الکترون‌های اتم‌ها رخ می‌دهد که منجر به تولید طیف مشخص می‌شود که با ترسیم و تفسیر طیف مربوطه، شناسایی و آنالیز ترکیبات انجام می‌گیرد. ترکیبات مختلف ظرفیت جذب مختلفی داشته و باندهای جذبی متفاوتی ایجاد می‌کنند. به طور کلی میزان نور جذب شده در یک ماده در حالت مایع بستگی مستقیم با غلظت آن ماده در مایع دارد. در صورتی که نمونه آنالیز جامد باشد ابتدا باید در یک حلال شفاف حل شود تا قابل اندازه گیری باشد. حلال نمونه (معروف به شاهد) معمولاً بدون جذب در نظر گرفته می شود و یا در عمل جذب جزئی آن از جذب کلی (نمونه همراه با حلال) کم می شود. نمونه به همراه حلال معمولاً در یک ظرف شفاف شیشه ای و یا در یک ظرف از جنس کوارتز ریخته شده و در مقابل نور عبوری دستگاه اسپکتروفتومتر قرار می گیرد سپس نور از منبع نور تابیده شده و از مونوکروماتور عبور کرده و به طول موج های جداگانه تقسیم می شود و به سل اسپکتروفتومتر و یا کوت برخورد کرده و نوری که از نمونه عبور کرده وارد دتکتور شده و آنالیز می شود و در انتها نتیجه به صورت قابل فهم برای کاربر نمایش داده می شود. لازم به ذکر است که با استفاده از افزونه هائی بر روی دستگاه طیف سنج UV-VIS می توان نمونه های جامد و یا گاز را هم آنالیز نمود. طیف سنج UV-VIS و یا اسپکتروفتومتر UV-VIS به دو نوع تک پرتوئی Single beam و دو پرتوئی Double Beam تقسیم می شوند، در اسپکتروفتومتر های تک پرتویی در ابتدا شاهد و سپس نمونه قرار داده می شود و هر کدام جداگانه آنالیز می شوند از محاسن این سیستم می توان به سادگی، کوچکی و ارزانی و از معایب آن خطای جزئی به دلیل عدم ثبات محیط اندازه گیری اشاره کرد. اما در اسپکتروفتومتر های 2 پرتویی شاهد و نمونه به طور هم زمان داخل دستگاه قرار می گیرند و نور به 2 قسمت تقسیم شده و به صورت همزمان به هر 2 تابیده می شود، یکی به سمت آشکار ساز می رود و دیگری از داخل نمونه می گذرد و اختلاف بین این دو محاسبه می گردد. از محاسن این سیستم سرعت و دقت بالاتر در مقایسه با سیستم تک پرتوئی است زیرا شاهد و نمونه در یک شرایط و به صورت همزمان آنالیز می شوند و از معایب آن پیچیده بودن و قیمت گرانتر است. از بهترین اسپکتروفتومتر های 2 پرتویی که دارای تکنولوژی بالایی است می توان به مدل UV-1900i و از مشهور ترین دستگاه های تک پرتویی می توان به UV-1280 از کمپانی شیمادزو ژاپن اشاره کرد.